โรคเกี่ยวกับดวงตา
ต้อกระจก: สาเหตุหลักจากอายุ องค์การอนามัยโลกชี้เป็นสาเหตุตาบอด 45% แบ่ง 4 ชนิด (Nuclear, Cortical ฯลฯ) อาการ: ตามัวช้า ๆ, เห็นภาพซ้อน (Diplopia), สายตาสั้นเพิ่ม (Myopic Shift) หรือปวดตา/ต้อหินแทรกซ้อน.
งูสวัดที่ดวงตา (Herpes Zoster Ophthalmicus)! พบ 10-25% ของโรคงูสวัด เสี่ยงสูญเสียการมองเห็นถาวร อาการ: ปวดแสบร้อนรอบดวงตา/ผื่นตุ่มน้ำ มีแผลที่กระจกตาคล้ายกิ่งไม้ ต้องรีบรักษาด้วยยาต้านไวรัส.
จุดรับภาพจอประสาทตาเป็นรู (Macular Hole) ภัยเงียบในผู้สูงอายุ! สาเหตุจากวุ้นตาดึงรั้ง ทำให้ตามัว เห็นภาพบิดเบี้ยว/จุดดำตรงกลางภาพ หากเป็นระยะ 2 ขึ้นไปต้อง ผ่าตัดวุ้นตา โอกาสหายเองน้อย.
ROP จอประสาทตาผิดปรกติในเด็กคลอดก่อนกำหนด! เสี่ยงในเด็กน้ำหนัก < 1,500 กรัม หากเกิดเส้นเลือดผิดปรกติ (ระยะ 3) อาจทำให้จอประสาทตาหลุดลอก (ระยะ 5) จนเกิด ตาบอด ในเด็กแรกคลอด ต้องรีบตรวจตา.
จุดรับภาพจอประสาทตาบวม (CSC) โรคคนเครียด! สัมพันธ์กับบุคลิก Type A/ความดันสูง/ฮอร์โมน cortisol อาการ: ตามัวเฉียบพลัน เห็นภาพบิดเบี้ยว/เล็กกว่าจริง มักหายเอง 80-90% แต่เป็นซ้ำได้ 40-50%.
ต้อหินแต่กำเนิด! ภาวะร้ายแรงที่ทำให้สูญเสียการมองเห็นถาวร อาการ: น้ำตาไหล สู้แสงไม่ได้ ตาดำ/ลูกตาใหญ่กว่าปกติ กระจกตาบวมขุ่น การรักษาหลักคือ การผ่าตัด เปิดทางระบายน้ำ.
จอประสาทตาหลุดลอก! สาเหตุจากการเสื่อม/หดตัวของวุ้นตา ทำให้จอตาฉีกขาด/ลอก หากไม่รักษาจะสูญเสียการมองเห็นถาวร อาการ: เห็น ไฟแล๊บ ลานสายตาถูกม่านดำบัง รีบพบจักษุแพทย์ทันที.
ตาแดงจาก Adenovirus (EKC)! เชื้อติดต่อกันง่ายมาก มักระบาดในที่ปิด อาการ: เคืองตา สู้แสงไม่ได้ ตามัว หากรุนแรงอาจทำให้กระจกตาอักเสบ (จุดขาว) และการมองเห็นลดลงได้นานถึง 3 สัปดาห์.
น้ำตาไหลเรื้อรังจากท่อน้ำตาอุดตัน! พบมากในผู้หญิงสูงอายุ เสี่ยงติดเชื้อรุนแรง/ลามเข้าเบ้าตา รักษาด้วยยาปฏิชีวนะ หรือ ผ่าตัดสร้างทางระบายน้ำตาใหม่ (DCR) โอกาสสำเร็จสูง 90%.
หนังตาตก (Ptosis) ภัยเงียบทำลายการมองเห็น! สาเหตุพบบ่อยในผู้สูงอายุคือ เส้นเอ็นหย่อนยาน หากเป็นในเด็กเสี่ยง ตาขี้เกียจ อาการคือลานสายตาบนลด ปวดหัว/ปวดหน้าผาก ต้องรีบปรึกษาจักษุแพทย์.
ต้อกระจกแต่กำเนิด ภัยเงียบทำลายการมองเห็นเด็ก! จักษุแพทย์เตือน: หากต้อบังแนวการมองเห็น > 3 มม. จะนำไปสู่ ตาขี้เกียจ หรือ ตาสั่น (sensory nystagmus) ควรผ่าตัดเร็วที่สุดภายใน 2 เดือน.
เริมที่กระจกตา (HSV) อันตรายถึงตาบอด! จักษุแพทย์เตือน: เชื้อเริมที่ซ่อนในปมประสาท ก่ออาการติดเชื้อซ้ำ ทำให้ปวดตา สู้แสงไม่ได้ กระจกตาขุ่น/เป็นแผลเรื้อรัง เป็นสาเหตุหลักของการผ่าตัดเปลี่ยนกระจกตา.